İnternet üzerinden veri iletimi yapılırken en çok kullanılan iki protokol vardır: TCP (Transmission Control Protocol) ve UDP (User Datagram Protocol). Her ikisi de IP protokolü üzerinde çalışır, ancak veri iletimi sırasında sundukları özellikler ve kullanım amaçları açısından oldukça farklıdır. Aşağıda TCP ve UDP protokollerinin temel farklarını detaylı şekilde inceleyebilirsiniz.

🔹 TCP (Transmission Control Protocol)

• Bağlantı Temelli (Connected): İletişim başlamadan önce iki cihaz arasında bağlantı kurulması gerekir. Üçlü el sıkışma (3-way handshake) yöntemiyle bağlantı başlatılır.
• Durum Bilgisi (State Memory): Bağlantı süresince oturum bilgileri saklanır.
• Bayt Akışı (Byte Stream): Veriler sürekli bir akış gibi gönderilir.
• Sıralı Veri Teslimatı (Ordered Data Delivery): Gönderilen veriler alıcıya doğru sırayla ulaşır.
• Güvenilir (Reliable): Verilerin hedefe eksiksiz ve doğru ulaştığı garanti edilir.
• Hatasız (Error Free): Hatalı paketler tekrar gönderilir.
• El Sıkışma (Handshake): Bağlantı kurulmadan önce taraflar arası senkronizasyon yapılır.
• Akış Kontrolü (Flow Control): Alıcının kapasitesine göre gönderim hızı ayarlanır.
• Görece Yavaş (Relatively Slow): Bu güvenilirlik özellikleri nedeniyle hızdan ödün verilir.
• Noktadan Noktaya İletişim (Point to Point): Sadece iki cihaz arasında veri aktarımı yapılır.
• Güvenlik: SSL/TLS: TCP, genellikle SSL/TLS protokolleri ile şifrelenerek güvenli veri iletimi sağlar.

🔹 UDP (User Datagram Protocol)

• Bağlantısız (Connectionless): Veri gönderimi için bağlantı kurulması gerekmez.
• Durumsuz (Stateless): Oturum bilgileri tutulmaz, her veri paketi bağımsızdır.
• Paket/Datagram Temelli: Veriler bağımsız paketler (datagram) halinde gönderilir.
• Sıra Garantisi Yok (No Sequence Guarantee): Paketler sırayla ulaşmayabilir.
• Güvenilmez (Lossy): Paket kaybı olabilir ve tekrar gönderilmez.
• Hatalı Paketler Atılır: Paketler hatalıysa işlenmeden atılır.
• El Sıkışma Yok: İletişim başlamadan önce herhangi bir doğrulama yapılmaz.
• Akış Kontrolü Yok: Veri akışı üzerinde herhangi bir denetim yapılmaz.
• Görece Hızlı (Relatively Fast): Kontrol mekanizmaları olmadığı için oldukça hızlıdır.
• Çoklu Gönderim Desteği (Supports Multicast): Birden fazla cihaza aynı anda veri gönderimi yapılabilir.
• Güvenlik: DTLS: UDP, güvenli veri iletimi için DTLS (Datagram Transport Layer Security) protokolüyle kullanılabilir.

TCP ve UDP Ne Zaman Kullanılır?

Kullanım Senaryosu	Tercih Edilen Protokol	Neden?
Web siteleri	TCP	Güvenli ve sıralı veri iletimi gereklidir.
E-posta (SMTP, IMAP)	TCP	Mesajların eksiksiz gitmesi önemlidir.
Dosya transferi (FTP)	TCP	Veri bütünlüğü sağlanmalıdır.
Canlı yayın, video akışı	UDP	Gecikme önemli, birkaç kayıp paket tolere edilebilir.
Online oyunlar	UDP	Hız ve düşük gecikme daha önemli.
DNS sorguları	UDP	Basit ve hızlı sorgu gerektirir.

Sonuç

TCP ve UDP, internet iletişiminin iki temel yapı taşıdır. TCP daha güvenilir ve sıralı veri iletimi sunarken, UDP hıza odaklıdır ve daha az kontrol mekanizmasına sahiptir. Hangi protokolün kullanılacağı, uygulamanın gereksinimlerine göre belirlenmelidir.