Kutay Utku | "Kutay Utku'in Projeleri Ve Notları"

Linux tabanlı işletim sistemleri, programları yüklemek ve yönetmek için paket yöneticileri kullanır. Debian ve Ubuntu gibi dağıtımlar, .deb uzantılı paketler kullanan APT (Advanced Package Tool) adlı paket yöneticisine sahiptir.

Bir sistemde yüklü olan programları görmek, özellikle sistem yönetimi, yazılım denetimi, güncelleme takibi ve güvenlik denetimleri açısından oldukça önemlidir. Debian sistemlerinde bu işi yapmanın birkaç farklı yolu vardır. Bu yazıda, özellikle dpkg ve dpkg-query komutları üzerinden detaylıca açıklamalarda bulunacağız.

✅ 1. dpkg -l — Kurulu Paketlerin Listesini Gösterir

dpkg -l

🧠 Ne işe yarar?

Bu komut, sistemde kurulu olan tüm .deb paketlerinin listesini ve her biriyle ilgili bazı temel bilgileri verir.

🧱 Çıktı Şu Sütunları İçerir:

Desired=Unknown/Install/Remove/Purge/Hold  
| Status=Not/Installed/Config-files/Unpacked/Failed-config/Half-installed  
|/ Err?=(none)/Reinst-required (Status,Err: uppercase=bad)  
||/ Name           Version         Architecture    Description  
+++-==============-===============-==============-===================================
ii  bash           5.1-2ubuntu3    amd64           GNU Bourne Again SHell

• ii: Paket yüklü ve yapılandırılmış (en yaygın görülen durum).
• Name: Paket adı (örneğin bash, python3, vim).
• Version: Kurulu olan versiyonu.
• Architecture: Mimari (genellikle amd64 veya all).
• Description: Paketin kısa açıklaması.

📌 Ne zaman kullanılır?

• Sisteminizde hangi paketlerin kurulu olduğunu görmek istersen.
• Belirli bir uygulamanın yüklü olup olmadığını kontrol etmek istersen.
• Sistem denetimi yaparken veya kurulu yazılım envantari çıkartırken.

✅ 2. dpkg-query -f '${binary:Package}\n' -W — Sadece Paket İsimlerini Gösterir

dpkg-query -f '${binary:Package}\n' -W

🧠 Ne işe yarar?

Bu komut, dpkg-query aracı ile sadece paket isimlerini listeler. Versiyon, açıklama gibi detaylar gösterilmez.

✅ Avantajı:

• Daha sade ve kısa bir liste verir.
• Script (bash betikleri) içinde kullanmak için idealdir.
• Yalnızca isim listesine ihtiyaç duyulan durumlarda kullanılır (örneğin otomatik denetimlerde).

📌 Örnek çıktı:

bash
coreutils
vim
curl
wget

🔍 3. dpkg -l | grep python — Filtreleme ile Belirli Paketleri Gösterme

dpkg -l | grep python

🧠 Ne işe yarar?

Bu komut, dpkg -l çıktısını grep komutu ile filtreleyerek, sadece “python” kelimesi geçen paketleri listeler. Böylece binlerce paket içinde tek tek aramak yerine sadece ilgili olanlar görülür.

📌 Örnek kullanım senaryoları:

• Hangi python sürümlerinin veya modüllerinin yüklü olduğunu kontrol etmek.
• libreoffice, java, nginx, php gibi başka yazılımlar için de benzer filtrelemeler yapılabilir:

dpkg -l | grep nginx
dpkg -l | grep php

Örnek çıktı:

ii  python3        3.11.2-1        amd64   Interactive high-level programming language
ii  python3-pip    23.0.1-1        all     Python package installer
ii  python3-apt    2.5.0           amd64   Python 3 interface to libapt-pkg

📋 Özet: Ne Zaman Hangi Komut Kullanılır?

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Bu komutlar sadece .deb paket yöneticisi üzerinden kurulan programları gösterir. snap, flatpak, veya elle indirip kurduğun uygulamalar bu listelerde görünmez.
• Paketleri silmeden önce ne işe yaradıklarını dikkatlice incelemek önemlidir. Sistem bileşenleri de bu listede yer alır.
• Uzun çıktılar için komutu bir dosyaya yönlendirebilirsin:

dpkg -l > kurulu-paketler.txt

🧠 Ekstra Bilgi: Toplam Kaç Paket Kurulu?

Şu komutla sistemde kurulu toplam paket sayısını görebilirsin:

dpkg -l | grep ^ii | wc -l