Ubuntu’da Whois Sorgulama ve Alternatif Yöntemler
Ubuntu, güçlü ağ araçlarına sahip olan bir Linux dağıtımıdır ve bu araçlar arasında whois sorgulama da önemli bir yer tutar. Whois, bir alan adı veya IP adresi hakkında detaylı bilgi almayı sağlayan bir protokoldür. Bu yazıda Ubuntu’da whois sorgulaması yapmanın yollarını, whois bilgisinin neden önemli olduğunu ve alternatif sorgulama yöntemlerini ele alacağız.
1. Whois Nedir?
Whois, internet üzerindeki alan adları ve IP adresleri hakkında kayıtlı bilgileri sorgulamak için kullanılan bir protokoldür. Bir alan adının sahibini, kayıt tarihini, süresinin ne zaman biteceğini ve alan adı sağlayıcısını öğrenmek için kullanılır. Aynı zamanda bir IP adresinin hangi ISS (İnternet Servis Sağlayıcı) tarafından tahsis edildiğini görmek için de kullanılabilir.
Whois, genellikle domain kayıt firmaları (registrar) veya bölgesel internet kayıt kuruluşları (RIR – Regional Internet Registries) tarafından sağlanan verilere erişir.
2. Ubuntu’da Whois Nasıl Kullanılır?
Ubuntu’da whois sorgulaması yapmak için öncelikle whois paketinin yüklü olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Varsayılan olarak bazı sürümlerde yüklü gelir, ancak yüklü değilse aşağıdaki komutla kolayca yükleyebilirsiniz:
sudo apt update && sudo apt install whois -y
2.1. Whois Kullanımı
Bir alan adı hakkında bilgi almak için:
whois alanadi.com
Örneğin, example.com alan adını sorgulamak için şu komutu çalıştırabilirsiniz:
whois example.com
Bu sorgulama sonucunda aşağıdaki gibi bilgiler elde edilebilir:
- Alan adının sahibi (Eğer gizlenmemişse)
- Kayıt şirketi (Registrar)
- Kayıt tarihi ve süresinin bitiş tarihi
- Ad sunucuları (Nameservers)
- İletişim bilgileri
2.2. IP Adresi İçin Whois Sorgulama
Bir IP adresi hakkında bilgi almak için:
whois 8.8.8.8
Bu komut, IP adresinin hangi internet servis sağlayıcısına (ISP) ait olduğunu ve hangi bölgesel internet kayıt otoritesi tarafından tahsis edildiğini gösterecektir.
3. Whois Bilgilerinin Önemi ve Kısıtlamalar
Whois bilgileri, alan adı sahipliği ve internet güvenliği açısından önemli bilgiler içerir. Örneğin, bir alan adının kime ait olduğunu bilmek, kimlik doğrulama veya sahtecilik (phishing) sitelerini tespit etmek için faydalı olabilir. Ancak, birçok alan adı sağlayıcısı, gizliliği korumak için whois gizleme (privacy protection) özelliğini aktif hale getirir. Bu nedenle, bazı sorgulamalarda doğrudan alan adı sahibinin bilgilerine erişilemeyebilir.
Ayrıca, GDPR (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) gibi yasal düzenlemeler nedeniyle Avrupa’da birçok alan adı sahibi artık whois verilerini tamamen gizlemektedir.
4. Alternatif Sorgulama Yöntemleri
Bazı alan adları için whois bilgileri sınırlı olabilir veya alan adı sağlayıcıları bilgileri gizlemiş olabilir. Bu durumda aşağıdaki alternatif yöntemleri kullanabilirsiniz:
4.1. dig Komutu ile DNS Kayıtlarını Sorgulama
Whois bilgileri eksikse, dig komutunu kullanarak bir alan adının DNS kayıtlarını sorgulayabilirsiniz:
dig example.com
Bu komut, alan adının hangi IP adresine yönlendirildiğini ve hangi ad sunucularını (nameservers) kullandığını gösterecektir.
Eğer daha fazla bilgi almak isterseniz, NS (Name Server) kayıtlarını sorgulamak için şu komutu kullanabilirsiniz:
dig NS example.com
Veya MX (Mail Exchange) kayıtlarını görmek için:
dig MX example.com
Bu komut, ilgili alan adı için hangi e-posta sunucularının kullanıldığını gösterir.
4.2. nslookup Komutu ile Alan Adı ve IP Adresi Sorgulama
Whois bilgisi yerine nslookup komutunu kullanarak da bir alan adının hangi IP adresine yönlendiğini öğrenebilirsiniz:
nslookup example.com
Eğer belirli bir DNS sunucusu kullanarak sorgulama yapmak istiyorsanız, şu şekilde Google’ın DNS sunucusunu kullanabilirsiniz:
nslookup example.com 8.8.8.8
Bu komut, example.com alan adının Google DNS sunucuları üzerinden nasıl çözümlendiğini gösterecektir.
4.3. RDAP ile Whois Bilgilerine Alternatif Erişim
Whois bilgileri kısıtlanmışsa, RDAP (Registration Data Access Protocol) kullanarak daha güncel ve doğru bilgiler elde edebilirsiniz:
rdap domain example.com
RDAP, ICANN tarafından yönetilen bir sistemdir ve bazı durumlarda whois’ten daha fazla bilgi sağlayabilir.
5. Whois Sorgularını Kısıtlama ve Güvenlik
Whois sorguları, genellikle herkese açık bilgiler sunduğu için bazen kötü amaçlı kişilerin eline geçebilir. Bu yüzden, eğer bir alan adına sahipseniz ve kişisel bilgilerinizi gizli tutmak istiyorsanız:
- Alan adı sağlayıcınızın “whois gizliliği” (whois privacy) özelliğini etkinleştirin.
- Alternatif iletişim bilgileri kullanın (örneğin, özel bir e-posta adresi).
- RDAP kullanarak hangi bilgilerin paylaşıldığını kontrol edin.
Eğer çok fazla whois sorgusu yaparsanız, bazı alan adı kayıt kuruluşları sizi geçici olarak IP engellemesine alabilir. Bu durumu önlemek için sorgularınızı sınırlı tutun veya bir API kullanmayı düşünün.
Sonuç
Ubuntu’da whois komutu, alan adları ve IP adresleri hakkında bilgi almak için oldukça faydalıdır. Ancak, bazı durumlarda bilgiler kısıtlanmış veya gizlenmiş olabilir. Bu gibi durumlarda dig, nslookup ve RDAP gibi alternatif araçları kullanarak daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
Özetle, whois komutu ile:
✅ Alan adı sahipliği ve kayıt bilgileri alınabilir.
✅ IP adreslerinin hangi bölgeye ve ISS’ye ait olduğu öğrenilebilir.
✅ Alternatif olarak dig, nslookup ve RDAP kullanılabilir.